Op deze zonnige zondag – de dag doet zijn naam eer aan – maken we een mooie herfstwandeling over “De Korte Duinen”. De Korte Duinen liggen samen met de Lange Duinen in de gemeente Soest op de Noordwest-flank van de Utrechtse Heuvelrug. De route begint vanaf het parkeerterrein van het voormalig ziekenhuis Zonnegloren. De route is rond de 10 km lang en kan eventueel ook verkort worden gelopen. Je kan dan kiezen uit een route van 6 of 8 km. Gedurende de route volg je oranje paaltjes. De route verkortingen zijn duidelijk aangegeven en tijdens de wandeling zie je ook oranje paaltjes met een nummer er op. Vroeger was er een gidsje met hierin de uitleg van deze nummers. Nu kan je nog een pdf document downloaden vanaf de site van de IVN.
 

Zonnegloren

Op de plek waar de route begint heeft vroeger ziekenhuis “Zonnegloren” gestaan. Op het informatiebord valt te lezen dat het ziekenhuis in 1927 opende als sanatorium. Nadat in 1951 hier ongeveer 400 mensen met tuberculose waren opgenomen, daalde door nieuwe medicijnen en behandelmethodes het aantal patiënten dat moest worden opgenomen in 1957. Het sanatorium werd sindsdien langzaam omgebouwd tot een volwaardig ziekenhuis. Uiteindelijk fuseerde het ziekenhuis met het Maarschalksbos ziekenhuis in Baarn. Omdat dit laatste ziekenhuis nieuwer was en makkelijker uit te breiden was, werd Zonnegloren gesloten. In 2000 werd het complex compleet gesloopt en weer ’teruggegeven’ aan de natuur. 
 

Korte Duinen

Het gebied van de Utrechtse Heuvelrug is lang geleden ontwikkeld in de Saale-ijstijd. Zo’n 200.000 tot 120.000 jaar geleden stroomde Scandinavisch landijs Nederland binnen. Hierbij zijn langs de randen van de ijsmassa de ondergronden opgestuwd. Een ijstong vanuit de Gelderse vallei zorgde voor het ontstaan van de Utrechtse Heuvelrug.

Vanaf 500 na Christus vestigden zich landbouwers in dit gebied. Als gevolg van het vele kappen en branden ontstonden heidevelden en zandverstuivingen.
De mens gebruikte de heide als graasgebied voor schapen. Schapenmest was nodig om op de arme zandgronden gewassen te verbouwen. Aan die tijd herinneren de schaapskooien in Soest en de Schapendrift. Deels door aanplanting, deels door natuurlijke oorzaak veranderde de hei in bos. Op de stuifzanden groeide eerst buntgras gevolgd door andere gewassen. Ook waren de stuifzanden rijk aan korstmossen.
Veel van het stuifzand werd vanaf de 19e eeuw bebost, vooral met grove den. De bebossing verliep zo goed in Nederland dat stuifzand als landschapstype bijna niet meer voorkomt. De Korte Duinen is nog een van de weinige levende stuifzanden. Het landschap verandert voortdurend. Zo ontstaan er spontaan duinen en verdwijnen bomen gedeeltelijk in het zand.

Na een kwartiertje lopen vanaf het beginpunt komen we bij het Stuifzandgebied aan. De route loopt er langs en niet doorheen. We vervolgen onze weg en lopen door het bos met zijn prachtige herfstkleuren. De eiken beginnen behoorlijk te kleuren. Niet veel later komen we het eerste bord van de routeverkorting tegen. Wij lopen verder en vervolgen de ‘hoofdroute’.

 

We komen ook nog langs een klein stukje heide. Op het informatiebord valt te lezen dat dit heide gebied te klein is om te laten begrazen en dat het onderhoud hier machinaal wordt gedaan. 

Houtwallen

De houtwallen die hier in het gebied te vinden zijn, lopen als een lijn door het landschap en stammen uit de middeleeuwse traditionele landbouw en hadden meerdere functies. Begrenzing van de eigendomsgrens, veekering zodat het vee niet wegliep en leverancier van hout voor diverse doelen. 
Meestal werd hout gebruikt en gestapeld om zodoende een natuurlijk ‘hek’ te maken waar het vee niet doorheen kon lopen. Tevens kon het hout later gebruikt worden voor o.a. het stoken en het maken van gereedschappen. Tegenwoordig hebben we prikkel- en schrikdraad om het vee tegen te houden en de grens af te bakenen en worden houtwallen meer gezien als een ecologische betekenis. De houtwallen fungeren nu als verblijfplaats voor planen en dieren. Ook vormen ze een verbindingszone tussen afzonderlijke natuurgebieden. 

Aan het eind van de wandeling komen we opnieuw bij het stuifzandgebied uit. De route loopt er opnieuw omheen en je kan goed zien dat de grond hier omhoog geduwd is in de vroegere ijstijd. Je loopt boven ‘over de rand’ van het gebied. Aan de ene kant gaat het naar beneden het bos in, aan de andere kant naar beneden het stuifzand gebeid in. In het stuifzandgebied is het vooral druk met kinderen die hier spelen. Niet verwonderlijk, want het is een mooie zandvlakte en dat is meer tot de verbeelding van kinderen om te spelen dan een saaie boswandeling.

Omdat het herfst is kijken we ook of we nog wat paddenstoelen kunnen vinden. Of het nog te warm is geweest of dat de locatie hier wellicht voor paddenstoelen niet ideaal is, weten we niet. Wel dat we er maar sporadisch enkele tegenkomen. De meeste die we hebben gezien waren al aangevreten door dieren. Toch hebben we – naast verschillende zwammen – nog een paar exemplaren op de foto kunnen zetten.

De wandeling is zeer afwisselend. We lopen langs de zandverstuiving, door het bos, langs stukje heide, langs houtwallen en… als je de pdf download krijg je zeer veel informatie over het gebied en uitleg over de bomen en planten die je onderweg tegenkomt. Al met al een mooi gebied om te wandelen.

---

Route Info:

Knooppunten	Oranje paaltjes, hoofdroute
Datum wandeling	25 oktober 2021
Afstand	10,64 km
Route omstandigheden	Bos, onverhard, zand, verhard (gravel of stukje fietspad)
Start/einde wandeling	Parkeerplaats Zonnegloren, Soesterbergsestraat 125c, Soest

 

---